Gęś gęgawa
(Anser anser)
Wystepowanie i siedlisko
Gegawa zamieszkuje w wielu regionach Euroazji, od Islandii poprzez
północno-wschodnia Europe, Turcje, Rosje, a do północno-wschodnich Chin. W
Polsce gniazduje przede wszystkim na zachodzie i coraz liczniej na północnym
wschodzie. Coraz czesciej równie zimuje na zachodzie Polski. Zasiedla rozległe
kompleksy stawów rybackich, zarastajace jeziora oraz doliny rzek o urozmaiconej linii
brzegowej. Zasadniczo yja na tych zbiornikach wodnych, których pas szuwarów jest
wystarczajaco szeroki do zało enia gniazda i zapewnia bezpieczna kryjówke w razie
niebezpieczenstwa. Czasami gniazda tych ptaków mo na znalezc nawet na
sródpolnych oczkach wodnych.
Charakterystyka ogólna
Gegawa jest naszym najcie szym ptakiem wodnym z rodziny kaczkowatych,
na którego mo emy polowac. Jej waga dochodzi do 4,1 kg. Jest masywna i du a.
Jasnoszara górna powierzchnia skrzydeł odcina sie wyraznie od ciemniejszego
grzbietu. Głowa, szyja i spód ciała sa jednolicie szare. Nogi gegawy oraz jej dziób maja
charakterystyczny pomaranczowo-ró owy kolor, z wyraznym białym paznokciem na
koncu. Odgłosy jakie wydaja gegawy, sa bardzo podobne do dzwieków wydawanych
przez gesi domowe (nie powinno to nikogo dziwic, gdy gesi domowe wywodza sie od
gegaw).
Odżywianie
Gesi sa typowymi roslino ercami, gdy spo ywaja wyłacznie pokarm
roslinny. W ich diecie znajduja sie wiec delikatne liscie i pedy, zwłaszcza traw i zbó ,
ró ne oziminy, groch, tatarka, wszelakie nasiona, kłacza i soczyste korzenie roslin
dzikich i uprawnych. Chetnie wiec korzystaja z mo liwosci jakie daje im rolnictwo i
dosc intensywnie potrafia sie wypasac na łakach lub polach.
Rozmnażanie i rozwój
Gesi pojawiaja sie na legowiskach tu po roztopach. Ciagle eruja stadnie, o
swicie i zmierzchu, a nawet noca, ale okresy niejedzenia (dzien) poszczególne pary
spedzaja na budowie gniazda. Z reguły zajmuje sie tym samica. Gniazdo zbudowane
jest z trzcin i sitowia, w trudno dostepnym miejscu. Dosc czesto powstaje na
podstawie z wyłamanych pedów, na kepie trzcin lub pałek, a nawet nisko poło onych
drzewach. Zawsze wyscielone jest puchem, którego przybywa w miare upływu czasu.
Srednio samice znosza 4-6 jaj, które wysiaduja 27-28 dni. W okresie tym samiec pełni
role stró a. Po wykluciu piskleta jeszcze tylko kilka razy nocuja w gniezdzie. W ciagu
dnia, jak przystało na typowe zagniazdowniki, swietnie sobie radza pod czujnym
okiem rodziców. Pomimo uzyskania lotnosci, która nastepuje po 50-60 dniach, młode
beda przebywały w rodzinnym stadzie a do nastepnej wiosny.
Zachowanie
Sa bardzo płochliwymi ptakami i dlatego siedzac na wodzie trzymaja sie jak
najdalej od brzegu. Równie podczas erowania sa bardzo ostro ne. Zazwyczaj kilka
osobników rozstawionych na obrze ach stada bacznie obserwuje teren, a reszta
spokojnie sie pasie. Podczas lotów tak e chca czuc sie bezpiecznie, wiec przewa nie
leca na bardzo du ej wysokosci. Jedynie podczas słoty i mgły leca ni ej. Maja bardzo
silne wiezi partnerskie, tworza stałe pary.
Ekologia gatunku
Gatunek łowny z okresem ochronnym. Polowanie na dzikie gesi dozwolone
jest od wrzesnia do konca grudnia. Na gesi poluje sie w czasie jesiennych przelotów
wieczornych i porannych, robiac zasiadke na trasach przelotów. Gesi przelatuja stale
tymi samymi szlakami i o tej samej porze.