Jarząbek
(Tetrastes bonasia)
Występowanie i siedlisko.
Jarząbek występuje w umiarkowanych i chłodnych rejonach Europy oraz Azji.
żyje w borach i lasach mieszanych gęsto podszytych jodłą i świerkiem.
W Polsce jarząbek przetrwał głównie w Karpatach oraz puszczach w północno wschodniej części kraju.
Siedliskowo jarząbki są wymagające, gdy ich teren zapewniać musi dostęp do wody, najlepiej w postaci strumyka, a także
piaszczyste miejsca, wykorzystywane do kąpieli piaskowych .
Niezbędnym wymogiem są też gęstwiny świerkowo jodłowe lub świerkowe.
Charakterystyka ogólna.
Jarząbek jest ptakiem o rozmiarach kuropatwy.
Nie lubi wędrówek.
Jarząbki posiadają upierzenie idealnie maskujące w postaci szarej mozaiki piór kamuflującej na
ziemi oraz białych, dających idealne ukrycie zimą.
Cecha różniąca samca od samicy jest czarny śliniaczek na szyi samca.
Głowa jarząbka posiada czubek z piór, który zaniepokojony ptak stawia na sztorc.
Zierniki przyozdobione są pomarańczowoczerwoną otoczką z piór.
Uważa sie iż ciemniejsze ubarwienie piór osobnika, świadczy o jego większym doświadczeniu i wieku. Cieki jarząbków są niemal w całości upierzone.
Odżywianie.
Pokarm jarząbków jest bardzo różnorodny.
Porą wiosenno letnią korzystają z pożywienia w postaci owadów, larw, owoców oraz nasion.
Jesienią odżywiają się nasionami buka, chętnie wydobywają nasiona z szyszek drzew iglastych, żerują również
na jałowcu oraz przemarzniętych owocach pozostałych na krzewach.
Zimą ich głównym pokarmem stają się pączki drzew.
Rozmnażanie i rozwój.
Jarząbki są jednymi z nielicznych kuraków które żyją w stałych związkach.
Jesienią tworzą stałe pary bytujące na niezmiennych terytoriach, których to Bronią przed innymi i razem pozostają przez całą zimę.
Toki odbywają sie wiosną i jesienią.
Tak jak większość kuraków, jarząbki odbywają widowiskowe toki podczas, których wabią się a samce odbywają pozorowane walki trzepiąc skrzydłami i podskakując.
Toki jesienne odbywają sie, ponieważ u jarząbków występuje dość duża śmiertelność i drugie wyprowadzenie piskląt jest konieczne, aby utrzymać ciągłość gatunku.
Samica składa około ośmiu jaj i wysiaduje je przez cztery tygodnie.
Gniazdo znajduje sie w trawach i jest dobrze zamaskowane.
Młode zaraz po wykluciu opuszczają gniazdo i wędrują wszędzie za matką.
Po około dwóch tygodniach są już zdolne do lotu.
Zachowanie.
Jarząbki polegają na swoim maskującym ubarwieniu, dając sie podejść niczym zając na miedzy.
Zrywają sie dopiero w ostatnim momencie, potrafiąc wywołać zawał serca u niespodziewającego sie ich obecności wędrowca.
Jarząbki są świetnymi biegaczami, potrafią niemal bezszelestnie biegać po gęstym i pokrytym
suchymi gałązkami podłożu.
Lotnikami raczej nie są dobrymi.
Potrafią szybko i śmigle przelecieć kilkadziesiąt metrów ale na dłuższe loty nie starcza im sił.
Ekologia gatunku.
Jarząbek jest ptakiem znajdującym sie na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce.
Słowniczek.
Furkot. – dźwięk wydawany podczas nagłego zerwania sie ptaka.
Gastro lity. – kamienie w przewodzie pokarmowym pomagające w rozdrabnianiu
pokarmu.
Gwizd. – odgłos wydawany przez jarząbka.
Igły. – tokowe wyrostki kuraków.
Podrywać się. – o szybkim starcie do lotu.
Toki – gody.
Tokowisko – miejsce gdzie ptaki tokują.